Trong thi công bằng búa rung, một lỗi kỹ thuật thường gặp nhưng lại ít được chú ý đúng mức, chính là điều chỉnh lực rung chưa phù hợp với chiều dài cừ.
Việc để cừ rung quá mạnh khi chưa đủ sâu, hoặc rung quá yếu khiến cọc kẹt trong lớp đất chặt, có thể gây ra nhiều hậu quả như cong vênh, lún lệch, thậm chí phá vỡ kết cấu xung quanh.
Trong bài viết này, Xây Dựng Nền Móng sẽ phân tích chi tiết vì sao chiều dài cừ là yếu tố then chốt trong việc hiệu chỉnh lực rung, đồng thời hướng dẫn kỹ thuật điều chỉnh thông số rung theo từng tình huống thực tế. Từ khâu khởi động búa rung, tăng dần lực theo độ sâu, cho đến lựa chọn loại búa, cách theo dõi độ xuyên và xử lý rung lan, bạn sẽ có một cái nhìn đầy đủ và thực tế nhất. Đây là nội dung đặc biệt quan trọng dành cho kỹ sư hiện trường, đơn vị giám sát và nhà thầu thi công móng bằng cừ Larsen hoặc cọc ống thép tại các dự án dân dụng và hạ tầng.
Lý do cần điều chỉnh lực rung theo chiều dài cừ
Khi đóng cừ dài (thường trên 12–18m), nếu lực rung quá lớn ngay từ đầu có thể khiến thân cừ bị rung mạnh gây mất ổn định trục, dẫn đến nghiêng, xoắn hoặc nứt cấu kiện. Ngược lại, nếu lực rung quá nhỏ, cừ sẽ không thể xuyên đủ sâu vào lớp đất cứng hơn, gây mắc kẹt hoặc mất thời gian tăng dần.
Đặc biệt với các loại cừ Larsen loại III hoặc IV, lực rung cần được gia tăng dần theo chiều sâu chôn, tương ứng với độ cản trở từ lớp địa chất.
Các thông số kỹ thuật ảnh hưởng đến lực rung
Trong quá trình thi công bằng búa rung, kỹ sư hiện trường cần kiểm soát các thông số chính sau để điều chỉnh lực rung:
- Biên độ rung (Amplitude): Thường từ 3–8 mm, ảnh hưởng đến lực ly tâm tạo ra.
- Tần số rung (Frequency): Khoảng 1200–1700 vòng/phút. Tần số cao sẽ hiệu quả với cừ ngắn, đất mềm.
- Lực ly tâm (Centrifugal Force): Đơn vị kN. Cừ càng dài và đất càng chặt, lực cần càng lớn.
- Trọng lượng búa rung (Mass of Eccentric Weight): Búa nặng hơn giúp lực rung mạnh hơn nhưng cần căn chỉnh cẩn thận để tránh rung lan.
Cách điều chỉnh lực rung phù hợp với chiều dài cừ
1. Khởi đầu với lực rung thấp – tăng dần theo chiều sâu
Với các cây cừ dài, không nên dùng ngay lực rung tối đa, mà cần bắt đầu bằng mức trung bình (60–70% công suất búa), sau đó tăng dần khi cừ chạm các lớp đất chặt hơn.
2. Tùy chỉnh theo thiết bị thi công
Mỗi dòng búa rung thủy lực có bảng điều khiển hoặc van điều tiết lực rung riêng. Kỹ thuật viên có thể điều chỉnh:
- Áp suất dầu thủy lực cấp cho búa
- Thời gian tác động rung (xung ngắt hoặc liên tục)
- Chế độ rung theo chiều dọc hoặc xoay nhẹ
3. Cân nhắc theo chiều dài và loại cừ
| Chiều dài cừ | Loại cừ phổ biến | Lực rung khuyến nghị |
|---|---|---|
| Dưới 10m | Cừ Larsen loại II hoặc III | 80–120 kN |
| 10–18m | Cừ Larsen loại III–IV, ống thép D300–400 | 120–180 kN |
| Trên 18m | Ống thép lớn, cọc ly tâm D500 | 180–250 kN trở lên |
4. Theo dõi độ xuyên thực tế và rung chấn
Nếu thấy cừ xuyên chậm dù lực rung đã cao, cần kiểm tra:
- Cọc có chạm lớp đất đá hoặc cát cuội không?
- Búa rung có tiếp xúc đúng trục cừ?
- Có hiện tượng rung lan ảnh hưởng nhà dân lân cận không?
Khi rung lan vượt mức, có thể phải giảm biên độ rung, tăng tần số và kéo dài thời gian để hạn chế ảnh hưởng.
Kỹ thuật phối hợp lực rung và neo dẫn hướng
Với các cừ dài hoặc thi công ở vị trí gió lớn, địa hình nghiêng, cần kết hợp:
- Khung dẫn hướng (leader frame): Giữ cừ thẳng đứng khi rung
- Giằng neo phụ: Tránh dao động ngang
- Hướng rung theo chiều dọc trục cừ: Tránh rung ngang gây vênh méo
Việc phối hợp lực rung đúng cách giúp cừ chìm sâu đều và thẳng, giảm nguy cơ phải nhổ lên thi công lại.
Những lỗi thường gặp khi điều chỉnh sai lực rung
- Cừ rung lệch trục: Do bắt đầu rung quá mạnh, chưa định vị cừ chắc chắn
- Nứt cừ bê tông: Lực rung lớn khi cọc chưa được kẹp chặt đều
- Rung lan phá vỡ nền móng kế cận: Do sử dụng búa vượt công suất cần thiết
- Mắc kẹt cừ: Do lực rung không đủ xuyên qua lớp đất cứng
Kết luận
Việc điều chỉnh lực rung theo chiều dài cừ là kỹ thuật quan trọng giúp nâng cao hiệu quả và độ an toàn khi thi công cọc bằng búa rung. Lý tưởng nhất là bắt đầu từ lực trung bình, tăng dần theo chiều sâu, và luôn có kỹ sư giám sát theo dõi độ xuyên, độ rung và mức độ ảnh hưởng xung quanh. Sự phối hợp nhịp nhàng giữa thiết bị, kỹ thuật và kinh nghiệm thực tế sẽ giúp thi công cừ hiệu quả, bền vững.
Liên hệ Xây Dựng Nền Móng để được tư vấn và báo giá chi tiết:
Địa chỉ: Gia Lâm, Hà Nội
Điện thoại (hotline): 0961.394.633 – 0931.266.043
Email: Quangmcn@gmail.com
