Phân tích các sự cố có thể xảy ra khi nhổ cọc cừ Larsen sau thi công và hướng dẫn biện pháp xử lý hiệu quả, an toàn.
Cọc cừ Larsen là giải pháp vách vây linh hoạt, có thể thi công và tái sử dụng nhiều lần nhờ khả năng nhổ lên sau khi hoàn tất công trình. Tuy nhiên, việc nhổ cừ không đơn giản, đặc biệt trong các công trình có thời gian thi công dài, đất lún chặt hoặc thi công tại đô thị. Nếu thực hiện sai kỹ thuật hoặc thiếu thiết bị chuyên dụng, việc nhổ cừ có thể gây gãy cọc, lún nền, sạt móng hoặc hư hại công trình liền kề. Bài viết này sẽ phân tích các rủi ro thường gặp khi nhổ cừ Larsen và đề xuất biện pháp khắc phục hiệu quả.
Tóm tắt:
1. Cừ bị kẹt trong đất, không thể nhổ lên
Nguyên nhân:
- Thời gian chôn cừ quá lâu khiến đất ép chặt quanh thân cừ
- Cừ đóng sâu qua nhiều lớp đất có độ chặt cao
- Đất bị lún, sạt tự nhiên làm cừ bị “khóa” chặt trong lòng đất
Cách khắc phục:
- Sử dụng búa rung ngược chuyên dụng để tạo dao động phá vỡ liên kết đất
- Tưới nước làm mềm lớp đất quanh cừ (nếu điều kiện cho phép)
- Nếu vẫn không được, chỉ nhổ phần trên, để lại phần cừ không ảnh hưởng kết cấu
2. Gãy cọc cừ trong quá trình nhổ
Nguyên nhân:
- Dùng thiết bị không phù hợp: búa rung yếu, lực kéo không đủ, không đồng trục
- Cừ đã bị oxi hóa, gỉ sét, mỏng yếu tại điểm uốn
- Thao tác nhổ quá nhanh, giật mạnh làm cong hoặc gãy cừ
Cách khắc phục:
- Sử dụng thiết bị kẹp cừ chắc chắn, truyền lực đều lên toàn thân cọc
- Dùng búa rung nhẹ trước, sau đó mới tăng dần tần số rung để không tạo sốc
- Kiểm tra độ bền của cừ trước khi nhổ, nếu cần, cắt cừ theo đoạn
3. Lún hoặc sạt nền đất quanh khu vực nhổ cừ
Nguyên nhân:
- Việc rút cừ tạo khoảng trống trong đất → mất ổn định cục bộ
- Cừ nằm sát móng công trình hoặc đường giao thông
- Không có biện pháp gia cố đất trước khi nhổ
Cách khắc phục:
- Thi công giật nhịp, không nhổ đồng loạt tất cả các cọc trong khu vực hẹp
- Bơm vữa xi măng – bentonite vào hố rỗng sau khi nhổ để tái lèn đất
- Gia cố tạm bằng cừ phụ hoặc pa-nen chắn đất nếu gần công trình liền kề
4. Gây hư hại công trình liền kề do rung chấn hoặc lún lệch
Nguyên nhân:
- Dùng thiết bị rung quá mạnh, không kiểm soát tần số
- Không khảo sát khoảng cách đến nhà dân hoặc móng công trình gần đó
- Không đo rung chấn trước và trong quá trình nhổ
Cách khắc phục:
- Sử dụng búa rung tần số thấp, có cảm biến kiểm soát rung động
- Thi công theo nguyên tắc rút cừ đối xứng, cách xa khu vực nhạy cảm trước
- Lắp cảm biến địa kỹ thuật giám sát lún, rung nếu khu vực nhạy cảm
5. Không thể nhổ toàn bộ cọc do bị cản trở vật thể ngầm
Nguyên nhân:
- Cừ đâm xuyên vật cản như đá, bê tông cũ, ống ngầm
- Cọc bị móc hoặc xoắn vào cốt thép nền bê tông tầng hầm
Cách khắc phục:
- Chỉ nhổ phần trên, phần còn lại cắt bỏ ngang mặt đất hoặc dưới đáy hố
- Nếu cần đào lại, báo cáo kỹ sư thiết kế để đánh giá ảnh hưởng kết cấu
- Ghi nhận tọa độ, đánh dấu vị trí cừ còn sót để quản lý sau này
6. Mối nối cừ bị bung khi nhổ, gây rách đất hoặc sạt biên
Nguyên nhân:
- Đóng sai kỹ thuật, rãnh cừ không khít → khi nhổ bị bung rời từng thanh
- Nhổ sai trình tự, nhổ giữa đoạn thay vì từ đầu vách vây
Cách khắc phục:
- Luôn nhổ theo trình tự từ cọc đầu đến cuối, không nhổ ngắt quãng
- Dùng búa rung có đầu kẹp khớp kín toàn thanh, tránh kéo lệch tâm
- Nếu phát hiện cọc bung trong khi nhổ, tạm ngưng và kiểm tra vách lân cận
Kết luận
- Nhổ cừ Larsen là một công đoạn kỹ thuật cao, đòi hỏi thiết bị chuyên dụng và nhân lực kinh nghiệm.
- Các rủi ro như cừ kẹt, gãy, lún nền hoặc ảnh hưởng công trình lân cận hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu có kế hoạch thi công đúng và giám sát chặt chẽ.
- Chủ đầu tư nên lựa chọn đơn vị có kinh nghiệm nhổ cừ thực tế, có búa rung ngược, cảm biến kiểm soát và quy trình an toàn rõ ràng.
Thi công đóng cừ Larsen đúng đã khó – nhổ cừ đúng cách còn khó hơn. Nhưng nếu kiểm soát tốt, bạn sẽ có thể tái sử dụng cừ – bảo vệ công trình – và tiết kiệm ngân sách một cách hiệu quả.
