Cảnh báo các lỗi phổ biến trong quá trình đóng cừ Larsen và phân tích hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra với công trình nếu không thi công đúng kỹ thuật.
Đóng cừ Larsen là bước thi công quan trọng nhằm tạo vách vây tạm chống sạt lở, giữ đất và ngăn nước cho hố móng hoặc khu vực ven sông. Tuy nhiên, trong thực tế nhiều đơn vị thi công vì thiếu kinh nghiệm hoặc tiết kiệm chi phí đã thực hiện không đúng kỹ thuật, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng: từ lệch cừ, hở mối nối, sạt hố móng, thậm chí ảnh hưởng đến kết cấu công trình chính. Bài viết này sẽ chỉ ra những sai lầm thường gặp nhất khi đóng cừ và cảnh báo hệ lụy cần tránh.
Tóm tắt:
1. Không khảo sát kỹ địa chất trước khi thi công
Sai lầm: Tiến hành đóng cừ mà không khảo sát chi tiết lớp đất, mực nước ngầm hoặc vật cản trong lòng đất.
Hậu quả:
- Cừ đóng không đủ sâu vào lớp đất tốt, mất ổn định khi đào đất.
- Gặp vật cản (rễ cây, đá, bê tông cũ) gây lệch cọc, nứt cọc, hoặc hỏng thiết bị.
- Không kiểm soát được khả năng thấm hoặc dòng nước ngầm làm giảm hiệu quả vách chắn.
Giải pháp: Luôn thực hiện khảo sát địa chất chi tiết trước khi thiết kế phương án thi công cừ Larsen.
2. Không sử dụng hệ thống dẫn hướng khi đóng
Sai lầm: Thi công bằng búa rung hoặc búa diesel nhưng không dùng khung dẫn hướng để giữ thẳng hàng và trục cọc.
Hậu quả:
- Cọc bị nghiêng, lệch phương, dẫn đến các mối ghép không khít, gây rò rỉ nước hoặc đất.
- Vách cừ không tạo thành đường thẳng, ảnh hưởng không gian thi công trong hố móng.
- Khi nhổ cừ sau này khó khăn, dễ gãy hoặc cong cọc.
Giải pháp: Luôn lắp đặt hệ thống ray dẫn hướng bằng thép hoặc khung định vị chắc chắn để đảm bảo cừ được đóng thẳng, đúng vị trí.
3. Đóng cừ quá nhanh, không kiểm soát rung chấn
Sai lầm: Sử dụng búa công suất lớn nhưng không điều chỉnh tốc độ đóng phù hợp với từng địa hình.
Hậu quả:
- Gây rung mạnh ảnh hưởng nhà lân cận, có thể gây nứt tường, lún nền.
- Cừ bị va đập mạnh dẫn đến gãy đầu, cong thân hoặc bung mối ghép.
- Mất kiểm soát chiều sâu thực tế do cừ lún không đồng đều.
Giải pháp: Sử dụng búa có chế độ điều chỉnh rung; giám sát rung động bằng thiết bị đo để tránh vượt ngưỡng cho phép.
4. Thi công khi mối ghép cừ không sạch hoặc không ăn khớp
Sai lầm: Không kiểm tra, vệ sinh đầu mối nối giữa các thanh cừ khiến việc khớp rãnh không đảm bảo.
Hậu quả:
- Gây hiện tượng hở mối nối, dẫn đến nước thấm qua, đất lọt vào trong.
- Vách cừ mất tính liên kết, không còn khả năng chịu lực đồng bộ.
- Gây khó khăn khi đóng tiếp các thanh cừ sau.
Giải pháp: Trước khi đóng, kiểm tra kỹ từng thanh cừ, vệ sinh mối ghép, bôi trơn nếu cần để đảm bảo khớp kín.
5. Không kiểm tra độ sâu và độ thẳng đứng khi thi công
Sai lầm: Thi công nhiều cọc liên tiếp mà không kiểm tra độ thẳng đứng và độ sâu bằng thiết bị chuyên dụng.
Hậu quả:
- Cừ nghiêng nhiều dẫn đến lệch trục toàn bộ vách cừ.
- Một số cọc không đạt chiều sâu thiết kế, giảm hiệu quả giữ đất – chống thấm.
- Gây mất an toàn khi đào đất sâu bên trong hố móng.
Giải pháp: Sử dụng thủy bình laser, camera quan sát, định vị GPS hoặc thiết bị đo nghiêng để giám sát quá trình đóng.
6. Đóng cừ không đủ sâu so với yêu cầu thiết kế
Sai lầm: Cắt ngắn cọc để tiết kiệm hoặc ngừng đóng khi gặp lớp đất cứng mà không có biện pháp xuyên tiếp.
Hậu quả:
- Vách cừ không cắm được vào lớp đất tốt, dễ bị trồi lên khi đào đất.
- Không đạt hiệu quả chống thấm từ dưới đáy hố móng.
- Mất ổn định, dễ trượt hoặc phá vỡ cấu trúc móng thi công bên trong.
Giải pháp: Tuân thủ chiều sâu thiết kế, nếu gặp lớp đất cứng cần dùng búa diesel hoặc khoan dẫn để hỗ trợ.
7. Không kiểm tra và bảo dưỡng thiết bị trước khi đóng
Sai lầm: Sử dụng búa rung, cẩu, thiết bị thi công cũ, không được kiểm tra định kỳ.
Hậu quả:
- Hỏng máy giữa chừng gây gián đoạn tiến độ.
- Thiết bị hoạt động không ổn định làm lệch cọc, mất kiểm soát rung.
- Tai nạn lao động do gãy móc treo, bung cáp nâng cừ.
Giải pháp: Kiểm tra kỹ cẩu, búa rung, hệ dây treo trước và sau mỗi ca thi công. Có kế hoạch bảo trì định kỳ.
Kết luận
- Đóng cừ Larsen nếu không đúng kỹ thuật có thể dẫn đến nhiều hệ lụy: hỏng vách cừ, rò rỉ nước, sạt lở đất, lún công trình, tai nạn lao động…
- Các nhà thầu cần tuân thủ chặt chẽ các bước kỹ thuật: khảo sát địa chất – dẫn hướng – kiểm tra mối nối – kiểm soát rung – đo nghiêng – giám sát chiều sâu.
- Trang bị máy móc phù hợp và đội ngũ kỹ sư giám sát đầy đủ sẽ giúp đảm bảo chất lượng và an toàn toàn bộ công trình có sử dụng cừ Larsen.
